Sistit – Mesane İltihabı

Mesane nedir?

Mesane göbek altındaki kasların arkasında, erkeklerde bağırsakların önünde kadınlarda rahmin altında yer alan bir organdır. Böbreklerden gelen idrarın biriktiği torbadır. Şekil 1. (kadın) Sekil 2. (erkek)

Mesane nasıl çalışır?

Böbreklerden gelen idrar mesaneyi doldurmaya başladığında beyine sinirler yoluyla sinyal gider, buna karşılık beyin hem mesanenin kasılmasını engelleyecek hem de idrar tutmayı sağlayan kasların kasılmasını sağlayacak sinyaller gönderir. Ancak, mesanede biriken idrar kapasiteyi zorlamaya başladığında beyine giden sinyaller sıklaşır ve beyin kişiyi tuvalete yönlendirerek uyguladığı baskıyı kaldırır. Böylece mesane adalesi kasılır, idrar tutmayı sağlayan kaslar gevşer ve kişi idrarını yapar. Mesanede (idrar torbası) normal bir erişkinde 350-500ml kadar idrar birikebilir.

Mesane İltihabı (Sistit)

Sistit’in Tanımı

Mesanenin iltihabına sistit denilir. Genellikle çeşitli bakterilerin neden olduğu bir enfeksiyon şeklidir. Sistit idrar yollarının en sık rastlanan rahatsızlığıdır. Bu hastalık büyüklerde olduğu gibi çocuklarda da meydana gelebilir. Anatomik yatkınlık nedeniyle her kadın hayatında en az bir kez idrar yolları iltihabı geçirir.

Bu bakteriler mesaneye nasıl ulaşmaktadırlar?

Mikroplar mesaneye dışarıdan idrar kanalı (üretra) yoluyla, vajinadan, bağırsaklardan ve böbreklerden ulaşabilir.

Sistitin türleri hangileridir?

a. Akut Sistit.
b. Kronik Sistit.
c. Dokular arasında bulunan çatlaklardan (interstisyel sistit)

Akut sistitin belirtileri nedir?

Akut sistit hastalığı genellikle birden gelişmektedir ve sık sık idrara gitme, idrar yaparken yanma bazen karın ağrısı, idrarda gözle görülür kanama gibi şikayetlere neden olabilir.

Kronik sistitin belirtileri nedir?

Kronik sistit hastalığında belirtiler daha hafif olabilir, daha uzun sürebilir veya tekralayan akut sistit yakınmaları gibi şikayetlere neden olabilir. Bu gibi hastalıkları olanlar genellikle tedavileri iyi yapılmayan hastalardir. Yeteri kadar uzun sürede uygun antibiyotik kullanılmaması, hastanın yakınmaları başlar başlamaz hekime danışmadan bilinçsiz ilaca sarılması en sık görülen sebeplerdir. Bunun dışında idrar yollarında taş, tümör, yabancı cisim, prostat büyümesi, mesanenin sinirsel çalışma bozuklukları, mesaneden böbreğe idrar kaçağı olması durumlarında da tekrarlayan idrar yolları iltihapları olur.

Dokular arasında çatlaklardan (interstisyel) sistit nedir?

Kronik sistit türüdür. Bu tip sistitte mesane çeperi önemli ölçüde kalınlaşmakta ve mesanenin çalışma kapasitesini sınırlamaktadır. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, idrar kesesini döşeyen ve idrarın daha içerideki tabakalara geçmesini engelleyen örtünün çeşitli nedenlerle hasar görmesi ve idrarın iç tabakalara nüfus ederek kimyasal iltihaba sebep olması olarak açıklanabilir.

Hastalarda genellikle uzun zaman içerisinde yavaş yavaş artarak ilerleyen sık idrara gitme, gece sık idrara kalkma, idrarını hissettiğinde göbek altında ağrı yakınmaları olur. Ağrı idrar yapınca hafifler. İdrarın uzun süre tutulması halinde idrarla birlikte gözle görülür kanamalar olabilir.

Interstisyel sistit idrar tahlili ve kültür testlerinde genellikle kendini göstermez. Antibiyotiklerden hastalar fayda görmez. Hastaların mesane kapasitesi oldukça küçülmüştür.

Kesin tanı Potasyum testi ve Sistoskopi adı verilen idrar kesesinin içerisine bir alet ile bakılması ile konur.

(İnterstisyel) Sistit Tedavisi Nasıldır?

Tedavi uzun sürelidir. Teşhis için yapılan sistoskopi esnasında mesanenin genişletilmesi işlemi yapıldığı takdirde hastaların %30-40’ının yakınmaları geçici bir süreyle azalır. Ağızdan alınacak ilaçlar, idrar kesesine belirli aralıklarla ilaç enjeksiyonu ilk uygulanan tedavi şekilleridir. İleri vakalarda ise mesanenin tamamen alınması yerine yapay mesane yapılması olabilir.

Mesanede ne gibi durumlar sistite neden olabilmektedir?

• İdrar yollarında taş.
• İdrar yollarında tümör.
• Mesanenin sinirsel çalışma bozuklukları
• Mesaneden böbreğe idrar kaçağı olması
• İdrar yapmayı zorlastıran hastalıklar;
  • Büyümüş olan bir prostat,
  • Kadınlarda mesane sarkması (sistosel)
  • İdrar yollarında darlık vb.
• Kabızlık
• Menopoz
• Hormon miktarı düşük doğum kontrol hapları
• Vajinadaki enfeksiyonlar

Tekrarlayan idrar yolları iltihabı olan kişilerde tedavi mümkün mü?

Evet, en önemli nokta hastanın şikayetleri başladığında idrar kültürü yapılmadan antibiyotik kullanma alışkanlığından vazgeçmesi gerekir. Ayrıca kişinin hijyenine dikkat etmesi varsa kabızlığın giderilmesi, işeme bozukluğu şikayeti mevcut ise tedavi edilmesi önemlidir.

Bilinçli tedavi yapılmasına rağmen enfeksiyonun tekrarlaması halinde ilk aşamada uzun süreli baskılayıcı idrar yolları antiseptikleri, gerekirse hormonal ilaç tedavisi kullanılması önerilir. Daha dirençli hastalarda ise vücut savunmasını güçlendirirecek aşı tedavisi çalışmaları devam etmektedir. Aşı tedavisinin ilk sonuçlarına göre hastalarda iltihap tekrarlama olasılığı yaklaşık %67 azaltılabilmektedir.